Brainstormen over toekomst begraafplaatsen

AALTEN – Ruim dertig belangstellenden maken hun opwachting in de serrezaal van café Leuven voor een informatieavond over de toekomst van de begraafplaatsen in de gemeente Aalten. Wethouder Erik Groters en Wim van Oort (Van Oort & Ros – partners bij Ontwikkeling) tekenen voor de ontvangst. Bij het avondprogramma zijn burgers welkom, in de middag hebben uitvaartondernemers de brainstormsessies bijgewoond. 

Door Karin Stronks

Na de koffie wordt uitleg gegeven hoe de informatieavond eruit gaat zien. Erik Groters: “Wim van Oort zal een inleiding verzorgen over de status van de zeven gemeentelijke begraafplaatsen en ook komen voorstellen en ideeën als opties voorbij. Na deze uitleg worden er drie groepen gevormd die zich zullen buigen over drie hoofdonderwerpen, begraven en as bestemmingen, oude begraafplaatsen, onderhoud en beheer, en samenwerking, vrijwilligers, gemeente en uitvaartondernemers. We hopen op veel reacties en input van jullie, deze zullen worden meegenomen en gewogen om het nieuwe beleidsplan voor onze begraafplaatsen vast te stellen.”

Van Oort heet de belangstellenden welkom en geeft aan de hand van een PowerPoint presentatie uitleg over de situatie nu en mogelijkheden voor de toekomst. Hierbij gaat hij knelpunten niet uit de weg. Ook komt telkens weer het respect voor de begraafplaatsen terug. “Vanmiddag hebben we een sessie gehad met uitvaartondernemers, op deze avond willen we graag met burgers in gesprek. We zijn benieuwd naar ideeën, naar suggesties hoe we onze dierbaren nu en in de toekomst kunnen herdenken. Er zijn zeven begraafplaatsen in de gemeente Aalten, elke plek heeft zijn eigen uitdagingen en problematiek. Het begraven neemt af, 33 procent van de overledenen wordt gecremeerd, 67 procent begraven. We willen het hebben over inkomsten en kosten, over aanbod en behoefte. Over ontkerkelijking en nieuwe rituelen. Het doel is sowieso om alle zeven begraafplaatsen open te houden. We hopen op input van jullie na mijn inleiding.”

Verschillende faciliteiten op begraafplaatsen worden besproken. De term ‘multifunctioneel gedenkpark’ valt. De kernwoorden biodiversiteit, ontmoeting, rust, natuur, herinneren, zingeving, koffie, rondleiding, gesprekje, mijmeren en ‘oude graven’ komen voorbij. “Mooi gelegen oude begraafplaatsen bieden kansen. Je zou themavelden kunnen realiseren, paden aanleggen op stukken braak terrein, oude monumenten zien als cultuurhistorie, als funerair erfgoed. Hier is van belang om de balans te vinden, herinrichting, betaalbaarheid, onderhoud en rekening houden met nabestaanden.”

Het verruimen van de dienstverlening wordt uitgelegd. “Termijnen, moeten deze langer of juist korter, tien, dertig, vijftig jaar? Hoe denken we over low budget graven, onderhoudsvrije graven, het verruimen van begraaftijden, na 15.00 uur en op zaterdag? Overigens zijn hier extra kosten aan verbonden. Natuurbegraven wordt populairder. En is er behoefte aan een speciale plek voor kinderen en voor heel jong geborenen? Voor islamitisch en rooms-katholiek begraven?”

Enkele begraafplaatsen van de gemeente worden besproken. “De nieuwe begraafplaats in Dinxperlo is redelijk vol, wellicht een plek voor as bestemming realiseren? Op de oude begraafplaats in Dinxperlo zijn ‘lege stukken’, wellicht geschikt voor natuurgraven met een zuil waarop de namen zijn aangebracht. De begraafplaats aan de Varsseveldsestraatweg in Aalten zou geschikt kunnen zijn om een multifunctioneel gedenkpark van te maken.” De termen vlindertuin, urnengalerij, herdenkbos vallen. “Let wel, mensen, dit zijn opties, mogelijkheden!” 

Er worden drie groepen gevormd voor de inspraaksessies. Elke groep buigt zich over drie hoofdthema’s. Begraven en as bestemmingen. Waar is behoefte aan? Verschillende zaken worden genoemd, onder andere; zelf een plek uitzoeken, natuurgraven, bij leven al een graf reserveren, meerdere graven naast elkaar kopen (familiegraf). Of er meer plekken komen voor natuurbegraven.

Graven ruimen
Oude begraafplaatsen, onderhoud en beheer. Ook hier worden opmerkingen gemaakt. Onder andere; kan de gemeente zomaar oude graven ruimen? “Nee dat kan niet. We nemen altijd contact op met de rechthebbende of nabestaanden. Alleen als er niemand reageert, na een jaar nog niet, kan een oud graf worden geruimd en kunnen de stoffelijke resten in een knekelgraf (verzamelgraf) worden begraven.” Er wordt nog wat gediscussieerd over monumenten, welke graven zouden behouden moeten blijven en waarom? Ook de oorlogsgraven en graven van burgerslachtoffers worden genoemd, dat vrijwilligers deze monumenten onderhouden. Op de rooms-katholieke begraafplaats aan de Piet Heinstraat in Aalten wordt niet meer begraven. Onderhoud is daar van belang.

Samenwerking en informatievoorziening, zijn deze voldoende? Volgens een aantal gasten is informatie niet makkelijk te vinden. Een van de ambtenaren zegt: “Als je vragen hebt of ergens tegenaan loopt, bel ons gewoon. Daar zijn we voor.” Het voorstel om open dagen te houden valt. “Niet alleen bij GUV maar ook op (oude) begraafplaatsen.” En: “Misschien met scholieren begraafplaatsen bezoeken, hen te wijzen op belang van onderhoud.” Tevens het voorstel: “Een graf adopteren en onderhouden.”

De avond is bijna ten einde. Groters: “Alle opmerkingen zijn genoteerd en worden meegenomen, gewogen, voor het maken van een nieuw beleidsplan. Na de zomer wordt alles beschreven en zal het plan door het college worden vastgesteld. Daarna gaat de gemeenteraad zich hierover buigen. We streven ernaar om op 1 januari 2025 het beleidsplan klaar te hebben.”